STANOWISKO
Centrum Monitoringu Wolności Prasy SDP
dotyczące sprawy sądowej z powództwa Gminy Mszana Dolna
przeciwko Jackowi Piaseckiemu – redaktorowi naczelnemu portalu „Wieści Prosto z Gór”
Centrum Monitoringu Wolności Prasy SDP wyraża dezaprobatę w związku z wytoczeniem przez Gminę Mszana Dolna procesu cywilnego przeciwko red. Jackowi Piaseckiemu – redaktorowi naczelnemu portalu „Wieści Prosto z Gór” (sprawa zawisła przed Sądem Okręgowym w Nowym Sączu – I Wydział Cywilny, sygn. akt IC 268/16).
Przedmiotem sprawy sądowej jest ochrona dóbr osobistych Gminy Mszana Dolna. Decyzję o jej wytoczeniu podjął Wójt Gminy - Bolesław Żaba.
Gmina domaga się m. in. zobowiązania pozwanego do opublikowania przeproszenia oraz do zapłaty 10 000 zł na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża.
Zarówno na gruncie prawa krajowego, jak i międzynarodowego wolność słowa i prasy ma charakter podstawowy. Chociaż każdemu przysługuje prawo do poszukiwania obrony jego interesu prawnego na drodze procesu cywilnego (dotyczy to w szczególności sfery dóbr osobistych), formułowanie roszczeń wobec dziennikarzy z powodu wyrażonej przez nich krytyki działalności instytucji lokalnych w istocie zagraża prawom człowieka i obywatela. Opisane wyżej działanie w praktyce przyczynia się do ograniczenia wolności słowa w Polsce, powoduje bowiem tzw. efekt mrożący: zniechęca dziennikarzy do podejmowania tematów niewygodnych dla lokalnej władzy.
Szczególnie niebezpieczne jest, pośrednio wynikające z pozwu, przeniesienie na gminę krytyki skierowanej przeciwko instytucjom gminnym tzn. uznanie, że stanowi to naruszenie dóbr osobistych gminy jako takiej. Przyjęcie takiego założenia jest nie tylko prawnie, ale i aksjologicznie wadliwe, bowiem dobra osobiste gminy nie stanowią tego samego podmiotu ochrony, co dobra osobiste osób nią zarządzających lub kierujących jej instytucjami.
W związku z powyższym, nie przesądzając wyniku sprawy (który zależy od orzeczenia sądu), CMWP stoi na stanowisku, że zaistniała sytuacja jest wysoce niepokojąca. Wydaje się, że do sądu orzekającego należy m. in. szczególnie rozważna ocena kwestii działania dziennikarzy w obronie społecznie uzasadnionego interesu, jak również ich prawa do krytyki działań władzy lokalnej, jako istotnych przesłanek mających wpływ na wynik postępowania.
