Rada Konsultacyjna CMWP negatywnie ocenia szereg propozycji nowelizacji ustawy o ochronie informacji niejawnych oraz niektórych innych ustaw wniesionych przez Rząd w dniu 22.10.2003 – (druk sejmowy nr 2165).

1.      Zakres zmian i ich charakter nie odzwierciedlają dokonanych zmian ustrojowych, są sprzeczne z zasadami Konstytucji RP takimi jak jawności życia publicznego, dostępu do informacji publicznej, legalizmu, nie uwzględniają faktu obowiązywania ustawy o dostępie do informacji publicznej.

2.      Proponowane zmiany utrzymują dotychczasowy obszar niejawności informacji publicznej i dyskrecjonalny charakter obejmowania niejawnością lub dalszego utrzymywania jej w zbędnym zakresie lub okresie ochrony.

3.      Szczególnie trzeba się sprzeciwić poszerzeniu uznania administracyjnego w zakresie obejmowania klauzulą „poufne” i „zastrzeżone” informacji mających stanowić tajemnicę służbową oraz przedłużania jej okresów ochrony.

Propozycja aby to Kierownik „jednostki organizacyjnej” określał wykaz rodzajów informacji niejawnych stanowiących tajemnicę służbową przy określeniu w ustawie przesłanek ogólnikowo m.in. jako szkody dla „interesu publicznego” „prawnie chronionego interesu obywateli”, albo „jednostki organizacyjnej” jest praktycznie oddaniem jawności informacji publicznej w ręce administracji.

Ustawa nie precyzuje sposobu sporządzania wykazu „rodzajów” takich informacji, ani weryfikacji jego treści, chociażby w drodze nadzoru. Zresztą wykaz „rodzajów” informacji niejawnych, pozwalający na obejmowanie informacji publicznej tajemnicą służbową, nie będzie źródłem informacji jaka informacja rzeczywiście jest czy ma być objęta taką tajemnicą.

Nie do przyjęcia jest też dyskrecjonalne uprawnienie, „po dokonaniu przeglądu materiałów”, do przedłużania okresu niejawności informacji poufnych i zastrzeżonych na kolejne okresy aż do 50 lat.

Tak więc praktycznie nie tylko utrzymuje się ale i poszerza zakres swobodnego decydowania przez administrację o zakresie i czasie wyłączenia jawności informacji o funkcjonowaniu władz publicznych.

4.      Trzeba także wskazać, że nadal utrzymywana jest zasada, iż „tajemnicą jest to co zostało lub będzie objęte tajemnicą” i to bez względu czy mamy do czynienia z tajemnicą państwową czy służbową, z klauzulą "tajne" czy tylko "zastrzeżone". Kierownik jednostki organizacyjnej, który może lecz nie musi sporządzać wykaz "rodzajów informacji" objętych poufnością nie musi też sporządzać wykazów informacji rzeczywiście nią objętych.

Taki stan prawny powoduje, że nadaje się klauzule poufności czy zastrzeżenia dopiero wtedy gdy ktoś, a najczęściej poszkodowany czy media, zaczynają interesować się informacją, a ogólnikowość przesłanek nadawania i przedłużania klauzul niejawności, brak obowiązku uzasadniania, tak samego wykazu jak i obejmowania spraw poufnością czy zastrzeżeniem, powoduje, że nie ma możliwości oceny stanu jawności informacji bez sporu w konkretnej sprawie, wniesionej przed sąd powszechny lub administracyjny.

Rada Konsultacyjna